“Bouwen, bouwen, bouwen”, zei Daniël Koerhuis (VVD) graag. Zoals hij ook: “vliegen, vliegen, vliegen” of “rijden, rijden, rijden” kon koeren. Misschien dat hij inmiddels zijn kinderen toeroept “fietsen, fietsen, fietsen”, wanneer hij ze ‘s ochtends naar school brengt. Dat “bouwen, bouwen, bouwen”, is mij overigens uit het hart gegrepen. We zitten namelijk met een gigantische woningnood. Eentje die lijkt op hetgeen Willem Wilmink ooit zo treffend beschreef in zijn gedicht: “Hun eerste woning”. Ik geef u de eerste strofe:
“Er waren tweet jonge geliefden
Zij minden elkander zo teer
Ze gingen tezaam ten stadhuize
En werden mevrouw en meneer
Ze kregen een woning op zolder
Bij grootvader Piet van der Plas
En waren daarmee in hun nopjes
Omdat er zo’n woningnood was”
Hoe het verder gaat, is op internet gemakkelijk te vinden. Erik van der Wulff zette het ooit op muziek, Herman van Veen zong het. Ik dwaal af. Er is in Dordrecht veel te doen over woningbouw. Er wordt in de media en rondom en in de Dordtse vergaderzalen druk gedebatteerd over het ‘Maasterras” en de ontwikkeling daarvan. Stadswerven is nog niet helemaal voltooid. En er zijn plekjes te vinden waarvoor plannen klaarliggen, die maar niet tot ontwikkeling komen. De ‘Leen Bakker-locatie’ is zo’n plekje. Daar zouden in 2022 woningen en appartementen verrijzen. Deel van de 4000 woningen uit de ‘harde planvoorraad’. helaas is het nog steeds één van de meest troosteloze plekjes van Dordt.
Onderwijl woedt de discussie over betaalbaar wonen. Onderwijl zijn starters op de woningmarkt aangewezen op torenhoge huren in de vrije sector en kunnen senioren maar moeilijk afscheid nemen van hun te grote koopwoningen. De appartementen die als wenkend perspectief erg aanlokkelijk zijn, zijn veelal te duur en leiden tot zulke forse woonlasten dat zij liever blijven zitten waar ze zitten.
De rijksoverheid probeert woningbouw en volkshuisvesting weer op de kaart te zetten. Er zijn pakhuizen vol snel te bouwen prefab woningen die maar geen bestemming vinden. De creativiteit in de programma’s komt maar niet verder dan doorzon, dun en duur en appartementencomplexen. Volgens Stichting Knarrenhof – ik blijf het een bezopen naam vinden – wachten 44.000 senioren op een plekje in zo’n hofje. Er zijn ook talrijke gegadigden voor een locatie waar ze hun droom van een Tiny House kunnen verwezenlijken. Het zijn de signalen dat er anders naar ‘bouwen, bouwen, bouwen’ en de de woningvoorraad moet worden gekeken. Voor heel veel mensen moet het in ieder geval betaalbaarder.
Betaalbaarder wordt het niet als er geen ingrepen worden gedaan in de vrije markt die de bouw domineert en in de verstikkende greep van banken die bij rentestijgingen of waardedalingen altijd de partij zijn die het meest verdient aan de woningverkoop. Het wordt hoog tijd dat de burger zelf – de inwoners in het land – een steviger greep krijgen op de ontwikkeling van hun eigen huisvesting. Dat er naast woningcorporaties ook coöperaties ontstaan, waarin burgers de handen ineen slaan en hun eigen huisvesting gaan organiseren. Het wordt tijd voor particulier opdrachtgeverschap. Tijd voor het opwerpen van een dam tegen grondspeculaties die de prijzen van bouwgrond enorm opjagen.
Het wordt tijd voor andere woonvormen. Zowel solitaire als vormen waarin mensen juist samen optrekken en elkaar zorgzaamheid te bieden hebben. “Als je doet wat je altijd al deed, krijg je wat je altijd al kreeg”, zei Albert Einstein ooit. Als we het dus anders willen, moet het roer om. Dan hoeven we op het Maasterras niet te steggelen over 18,8% of 30% sociale bouw. Dan stimuleert de lokale overheid burgerinitiatieven door bouwlocaties, ruimte en mogelijkheden te bewerkstelligen waar toekomstige bewoners zelf leidend zijn in de ontwikkeling van de daarop te bouwen huizen. Dan ontstaan er trailerparcs, straatjes vol containerwoningen, tiny forests met tiny houses erin, hofjes voor senioren die naar elkaar omzien, villawijkjes waar rijke patsers elkaar spreekwoordelijk de ogen uitsteken met hun dure auto’s en fancy interieurs en iedere andere woonvorm waarin mensen zich gelukkig weten. Dan ontstaat er beweging op een markt die nu muurvast ziet, omdat de dominante spelers op die markt elkaar argwanend aankijken, terwijl ze allemaal willen voorkomen dat de winst niet in hun eigen tuintje neerdwarrelt. Want uiteindelijk draait vrijwel alles in het leven om het verschuiven van macht van de machtigen naar de machtelozen.
