Dinsdag jongstleden was ik aanwezig bij een lezing door stadsarchivaris Teun de Bruin in het museum het Hof van Nederland, over de tentoonstelling ‘Eureka!’, die daar op het ogenblik te zien is. Het woord eureka komt uit het Grieks en betekent ‘ik heb (het) gevonden’. De spreker refereerde aan de natuur- en wiskundige Archimedes van Syracuse (287-212 v.C.), over wie onze leraar natuurkunde ooit verhaalde dat hij, toen hij in zijn tot de rand gevulde bad stapte, ontdekte hoe je het soortelijk gewicht van een voorwerp kon berekenen. De Wet van Archimedes kwam voort uit wat de spreker een ‘eurekamomentje’ noemde.
Het blijkt dat er in Dordrecht verrassende eurekamomentjes zijn geweest. Die hingen deels samen met de Industriële Revolutie die in Dordrecht in de jaren tachtig en negentig van de negentiende eeuw goed op gang kwam. Zo was er de glasfabriek van Bouvy, waar internationaal beroemde, gebogen glazen ruiten werden gemaakt, die naadloos pasten bij de opkomende Jugendstil in de Europese architectuur.
Dordrecht blijkt niet alleen de bakermat te zijn van een aantal internationale bedrijven, die inmiddels vaak alweer uit de stad vertrokken zijn, zoals de sloten- en brandkastenfabriek van Lips. De stad bracht ook een aantal internationaal bekende geleerden voort, soms al een stuk vroeger dan de negentiende eeuw, zoals de rector van de Latijnse school, Isaac Beekman (1588-1637) een leerling van Simon Stevin en vriend van de filosoof Descartes.
Daar blijft het niet bij op de tentoonstelling die ik na de lezing met veel belangstelling en genoegen heb bekeken. Dordrecht kent, al dan niet als het gevolg van een eurekamomentje, ook een aantal bijzondere en bijzonder oude verenigingen, zoals Pictura, dat dit jaar zijn 250-jarig bestaan viert en DFC, de ‘moeder’ van het in de huidige competitie goed presterende FC Dordrecht. Er wordt eveneens een aantal verrassende en interessante stukken uit het Dordtse archief getoond, waaronder een miniatuurboekje, dat als meesterproef in Dordrecht werd gedrukt.
Een bezoek aan het museum voor deze veelzijdige tentoonstelling is beslist de moeite waard. Jammer alleen dat ik op een bijschrift stuitte waaruit je zou kunnen concluderen dat Dordrecht in 1220 pas zijn stadsrechten kreeg. In 1220 ging het om een uitbreiding van bestaande stadsrechten, zoals we sinds het verschijnen van het gezaghebbende boek De oudste stad van Holland van Henk ‘t Jong (2020) inmiddels weten.
De tentoonstelling is nog te zien tot 1 september 2024.
Foto: Kees Klok
