De afweging of een bewonersinitiatief na verloop van tijd mag uitgroeien tot een financieel volwassen creatieve plek, wordt vaak bepaald door de gemeente. Dat terwijl de opbrengst van zulke samenkomstplekken juist veel groter is dan alleen de euro’s die ze waard zijn.
Dordrecht is in de greep van het marktdenken. In plaats van dat de stad plaats biedt aan de markt, in de betekenis van het bijeenbrengen van vraag en aanbod, is zij zelf net zo hard waar op de markt. De stad is te koop: haar grond en haar panden.
Dordrecht ontkomt al decennia lang niet aan diverse vormen van leegstand: winkels, kantoren of andere voormalige publieke gebouwen. Leegstand is een alledaags fenomeen en corona versterkt dit. Eigenaren, zowel particuliere als gemeente, moeten juist nu ruimte bieden aan initiatieven die een invulling geven aan hun lege pand. Inmiddels hebben talrijke burgerinitiatieven het licht gezien.
Het begrip ‘burgerinitiatief’ of ‘burgerparticipatie’ is sterk in de belangstelling. Op vele terreinen krijgen of namen burgers het initiatief om in de stad verbetering aan te brengen, ‘de wereld een beetje mooier of rechtvaardiger’ te maken. Zo kan bijvoorbeeld de Biesboschhal als ‘creatieve zone‘ met vernieuwend onderwijs en televisiestudio voor talkshows en debatten als uniek concept worden gebruikt. De toegang is daarmee kansrijk en laagdrempelig: geen gesloten community.
Het betaalde gebruik van de panden leidt niet alleen tot een enorme verlaging van de lopende kosten (onderhoud, energie, kapitaalslasten) voor gemeente, maar ook tot een reeks van aanvullende initiatieven die het doorgroeien van kleine creatieve ondernemingen moet bevorderen. Zo zal zich dus langzamerhand (maatschappelijk) kapitaal ontwikkelen, zonder schulden te creëren.
De afweging of een door burgers opgezette creatieve hub na verloop van tijd mag uitgroeien tot een (financieel) volwassen plek of activiteit, mág niet worden bepaald door ‘de markt’. Het gaat om een afweging in de breedte, dus niet alleen de mogelijke opbrengsten van verkoop van grond en vastgoed aan al bekende partijen van gemeente al dan niet gesubsidieerd: ’Weeg ook de ‘opbrengsten’ voor de wijk of de stad af.’
Dan rest de burger niets anders dan de politiek te benaderen. Alleen de gemeenteraad kan een stadsbrede afweging maken. Het is te hopen dat daar het marktdenken, in een breder kader wordt geplaatst en burgerinitiatieven als volwaardige vormen van stads- of wijkprojecten worden gezien.
Gemeente kom af van die ‘rommeligheid’ dat een burgerinitiatief als ‘klein bier’ in het grotere stadsplanningsspel wordt beschouwd. Laat een burgerinitiatief niet aan ‘sneuheid’ ten onder te gaan.
