Ik ben een voorstander van deelmobiliteit. Dat draagt bij aan een prettiger en duurzamer samenleving. Zoals het ook verstandig is als mensen uit zichzelf en dus vrijwillig zouden besluiten om een paar dagen in de week geen vlees te eten. De druk van de intensieve veehouderij op het milieu is enorm. Ik las onlangs van iemand dat ‘kweekvlees’ volgens hem niet gezond kon zijn. Wellicht niet, maar het gemiddelde kipfiletje in de supermarkt is ook kweekvlees. Van een te snel gegroeide, met hormonen behandelde kip die het in korte tijd van kuiken tot verpakt vleesproduct heeft gebracht.
Van Jane Goodall gaat een citaat rond op social media dat luidt: “Hoe hebben wij ooit kunnen bedenken dat het verstandig is onze voeding te produceren met gif.” Dat is natuurlijk zo. Maar er zijn in ‘het rijke Westen’ vele monden te voeden. De aantrekkingskracht van ons ‘land van melk en honing’ op minder fortuinlijke mensen is groot. Ik kan het werkelijk niemand kwalijk nemen dat wordt geprobeerd elders een beter bestaan op te bouwen.
Wij betalen in onze samenleving een hoge prijs voor onze verworvenheden en onze vrijheid. Die prijs is tweeledig. Onze directe leefomgeving wordt ongezond vies en onplezierig en dat wat wij ooit – decennia geleden – noaberschap of gemeenschapszin noemden verandert in een structuur waarin we andere (ons onbekende) mensen op voorhand wantrouwen en waarmee we het contact liefst mijden.
Dat kunnen wij de ‘politiek’ allemaal aanrekenen, maar eerlijk gezegd: de politiek brengt geen oplossingen; de politiek is deel van het probleem. Wie het anders wil in de samenleving, zal het zelf anders moeten gaan doen. Dat vind ik dan ook meteen het mooie aan de vele hoopgevende kleinschalige initiatieven die oppoppen in de samenleving en die worden gerinitieerd door idealistische mensen die het roer om willen gooien. Vooral: die het roer om durven gooien.
Wie het anders wil, zal dus de eigen keuzes anders moeten gaan maken. Als dat uit jezelf komt, heet dat ‘vrijheid’. De vrijheid om jouw leven anders in te richten. Dat zit ‘m in kleine dingen. Grijp je wel of niet zo’n ‘Go-scooter’. Want wees nou eerlijk; ze waren bedoeld om automobilisten uit hun auto te krijgen, maar in de praktijk worden ze gebruikt door mensen die eerder te voet, met de fiets of met de bus naar hun bestemming gingen. En wees nou eerlijk: een paar daagjes geen vlees, maar een vegetarische of veganistische maaltijd is prima. Buitengewoon lekker bovendien.
Ik weet, want het overkomt mij ook: ‘het vlees is zwak’ en de ingesleten gewoonten zijn sterk. Het is lastig om je eigen gedrag aan te passen. We kunnen massaal dus dit soort keuzes, die we in vrijheid kunnen nemen, voor ons uit blijven schuiven. Dan komt er een moment dat de wal het schip keert en dat noodzakelijke veranderingen van bovenaf worden doorgevoerd. Zeg nou zelf, dat geeft een gevoel van onvrijheid. Dat wil je toch niet?
