Ooit was er een verzekeringsbedrijf dat in een reclamespotje de “paarse krokodil” introduceerde. Het was een relatief milde knipoog naar al te bureaucratisch handelen. Het verzekeringsbedrijf heette OHRA. Het jaartal was 2004. Sindsdien is de wereld er niet eenvoudiger op geworden en onze samenleving evenmin.
Het schoot ineens weer door mijn hoofd, omdat ik begin deze week een gesprek opnam voor ‘Via Forza’, waarin ik met een ex-gedetineerde sprak over het gat waarin hij viel toen hij de Penitentiaire Inrichting te Dordrecht door de voordeur mocht verlaten.
Hij woont nu veertig meter verderop. In een tentje. Een kordate en doortastende man. Hij is vast van plan op het rechte pad te blijven en om zijn leven op orde te krijgen. Wordt daar dan niet aan gewerkt, voordat je de gevangenis verlaat? In theorie wel. In de praktijk pakt dat soms anders uit. Al is deze man echt niet de enige waarbij instanties er niet in slagen te doen wat hen te doen staat.
Eigenlijk is de mededeling aan deze meneer dat hij bij het verkeerde loket staat. Een antwoord dat veel inwoners in heel veel verschillende omstandigheden en met heel verschillende problemen treft. Bureaucratie lijkt er steeds meer om te gaan ervoor te zorgen dat jouw instelling of organisatie ergens vooral niet voor verantwoordelijk is en ergens niet op kan worden aangesproken. Bovendien maken steeds meer organisaties de communicatie met gewone mensen uit de samenleving zo lastig mogelijk. Het is immers veel gemakkelijker over iemand te praten dan met iemand. Wanneer je met iemand praat zou je immers ineens kunnen gaan denken dat jij wel degene bent die voor een oplossing zou kunnen of moeten zorgen.
Toch hoor ik te pas en te onpas vanuit vrijwel iedere organisatie dat ‘de menselijke maat’ terug moet in hun werkwijze. En raad eens… op het niveau van de individuele medewerker of medewerkster is die menselijke maat nooit weggeweest. Wie met de handen aan het bed staat, of met de vingers op het Digibord; wie op de werkvloer te maken heeft met de concrete problemen en vragen vanuit de doelgroep weet dondersgoed hoe de menselijke maat eruit ziet. Alleen achter het bureau van managers of beleidmakers is het zicht daarop een beetje vertroebeld. Daar zijn ze een andere taal gaan praten. Dat zijn ze tot andere besluiten gekomen. Daar is de afstand tot de problemen van alle dag te groot geworden.
Terug naar de man die de gevangenis verliet. Hij woont in een tentje naast de PI Dordrecht. Hij heeft al van vier werkgevers banen aangeboden gekregen. Hij hoeft geen uitkering. Hij heeft geen drank- of drugsprobleem. Hij heeft geen huis. Dat laatste is dan ook precies wat hij graag wil: een dak boven zijn hoofd. Een plekje voor een nieuwe start. We weten allemaal dat de woningnood groot is. Daar brandt geen enkele instantie graag zijn vingers aan. Op zo’n moment helpt het geen zier dat er op papier zorg wordt besteed aan de terugkeer in de maatschappij na detentie. Bij deze man niet. Bij veel anderen ook niet. Alle goede bedoelingen ten spijt ligt terugval en recidive dan toch op de loer. Mocht dat gebeuren, dan roept iedereen die er in al die instanties een beetje toe doet: “Hè gadver, zie je wel. Als het erop aankomt, willen ze toch niet deugen!”Â
