Schaakmat

Het Max Euweplein van Dordrecht heet De Waag. Daar kom ik op een zaterdagmiddag wel eens overheen. Bij lekker weer zijn er mensen aan het schaken. Op het grote bord dat daar in het plein is verwerkt. Op stoeltjes aan tafeltjes op gewone schaakborden er omheen. Het ademt gezelligheid uit. Al fronzen de schakers hun wenkbrauwen en staat hun voorhoofd vol denkrimpels.

Volwassenen die spelen in de openbare ruimte. Dat zou ik liefst veel meer en veel vaker zien. In Aziatische landen is het een vertrouwd beeld. Rijen tafeltjes waaraan oude mensen een partijtje schaak of domino spelen. Frankrijk kent al eeuwen het vertrouwde beeld van petanque op het dorpsplein. Buiten het vuur van het spel gaan de gesprekken er over het dorpsnieuws van alledag.

Ook het Weizigtpark heeft zo’n groot schaakbord. Het ligt er verwaarloosd en in onbruik geraakt bij op een plateau tussen de fietsroute vanaf de Krispijnseweg naar de Mauritsweg  en het centraal gelegen grasveld in het park. Het is waarschijnlijk ooit een idyllisch plekje geweest. Nog steeds vindt er veel ontmoeting plaats. Vooral op de bankjes die uitzicht bieden op het park. Of er nog schaakstukken zijn, is me niet bekend. Het plateau zelf en ook veel andere plekken in het park geven mij sterk de indruk dat er flink wat achterstallig onderhoud is in het Weizigtpark. Een park waar ik mij overigens, ook in de staat waarin het nu verkeert, erg prettig voel. Datzelfde geldt waarschijnlijk voor de vele mensen die zich momenteel verzetten tegen de plannen die het stadsbestuur met het park heeft.

Hoe mooi zou het zijn geweest als voor- en tegenstanders van deze plannen in een eerder stadium met elkaar over het schaakspel gebogen hun argumenten hadden kunnen uitwisselen. Onderbroken doordat in het verloop van het spel af-en-toe- een haast fluisterend “schaak” klinkt uit de mond van één van de spelers. Het geeft wellicht de rust elkaars argumenten niet alleen te horen maar ook te verstaan. Het had misschien geholpen niet louter naar elkaar te kijken, maar elkaar ook te zien. 

Wat nu resteert is dat actievoerders en petitie-ondertekenaars zich onvoldoende gezien en gehoord voelen. Dat geeft kennelijk een gevoel van onvrede en onmacht en leidt ertoe dat er emotionele verwijten over social media vliegen. “College van Wurgemeester & Wetsverkrachters” las ik op Facebook. Evenals verwijten over “kaalslag” en geen oog hebben voor biodiversiteit, hittestress en klimaatverandering. Een stadium waarin we niet meer samen over het spel gebogen argumenten en standpunten met elkaar delen. Voor- en tegenstanders zijn niet meer in staat elkaar te verstaan en te zien. Elkaar te begrijpen.

Dan wordt er toch een knoop doorgehakt. Zet de ene partij de andere schaakmat. Het spel is gedaan. De schaakstukken worden opgeborgen. Het Weizigtpark zal er over een aantal jaar, ook als de plannen zijn uitgevoerd, ongetwijfeld weer mooi bijliggen. Mensen zullen er, net als nu gebeurt, volop van genieten. Wat blijft is dan de les dat je ook in het vuur van het spel je tegenstander de hand moet kunnen reiken en dat de gemeente nog actiever dan doorgaans gebeurt, het gesprek moet zoeken met mensen die zich druk maken over hun directe leefomgeving.