In de Volkskrant 29 oktober jl. wees hoogleraar moderne Engelse literatuur Peter Liebregts er op dat in Nederlandse politieke toespraken bijna nooit iemand ¬gebruik maakt van literaire citaten. In dit opzicht is het verschil met ¬Engelstalige landen groot. Daar worden heel vaak bepaalde regels van dichters aangehaald door politici. Ook in Frankrijk is dat niet ongebruikelijk. Macron citeert uit de klassieke Franse dichters. Toen de toenmalige minister-president van Ierland, Leo Varadkar, in april op Goede Vrijdag een strikte lockdown moest afkondigen, citeerde hij tweemaal de dichter Seamus Heaney (die overigens vaker door Varadkar wordt geciteerd). De status van Seamus Heaney in Ierland blijkt al uit het feit dat zijn sonnet When All the Others Were Away at Mass, in 1987 gepubliceerd ter nagedachtenis van zijn moeder Margaret Kathleen Heaney, in 2015 door de tv-zender RTÉ werd uitgeroepen tot het geliefdste Ierse gedicht van de laatste honderd jaar.
When all the others were away at Mass
I was all hers as we peeled potatoes.
They broke the silence, let fall one by one
Like solder weeping off the soldering iron:
Cold comforts set between us, things to share
Gleaming in a bucket of clean water.
And again let fall. Little pleasant splashes
From each other’s work would bring us to our senses.
So while the parish priest at her bedside
Went hammer and tongs at the prayers for the dying
And some were responding and some crying
I remembered her head bent towards my head,
Her breath in mine, our fluent dipping knives –
Never closer the whole rest of our lives.
uit Seamus Heaney, The Haw Lantern, Faber, 1987, p. 27
Terwijl iedereen weg was naar de Mis,
Was ik met aardappels schillen helemaal van haar.
Ze verbraken de stilte, vielen één na één
Zoals de tranen soldeer van de bout;
Een schrale troost tussen ons in, gedeelde dingen
Glimmend in een emmer schoon water.
En daar viel er weer één. De fijne spatjes
Van elkaars werk brachten ons dan tot bezinning.
Toen de dorpspriester bij haar sterfbed
Voluit ging in zijn gebed voor de stervenden
En sommigen meebaden en anderen huilden
Herinnerde ik me hoe haar hoofd boog naar mijn hoofd,
Haar adem in de mijne, onze vloeiend snijdende messen¬¬¬ –
Nooit meer zo dicht bijeen in ons hele latere leven.
(Vertaling Peter Liebregts in de Volkskrant 29 oktober 2020)
Gefascineerd door dit gedicht las en herlas ik deze tekst en waagde me aan een eigen vertaling die wat vrijer omspringt met de letterlijke betekenis van elk woord.
Weg waren al de anderen naar de Kerk
En zij was er voor mij en ik geheel in haar
We schilden aardappels, die de stilte verbraken
Een voor een vallend: druppels soldeer die wenend van de brander vallen
Kilte ongemakkelijk omving ons, lotgevallen die we deelden
Glinsters en golven in het helder water
Val maar, val maar opnieuw Dat vrolijke gespat
Van ons eendrachtig werk bracht ons bij zinnen.
Zoals ik, toen de dorpspastoor met macht en kracht
Aan haar bed de gebeden van de stervenden uitsprak
-Sommigen baden mee, anderen huilden-
Ik mij herinnerde hoe zij haar hoofd dicht bij mijn hoofd toe bracht
Haar adem mengde in de mijne. Het soepel snijden van de keukenmessen
Nooit naderbij heel onze levenstijd.
Joe Biden reciteerde meermaals tijdens zijn campagne voor het Presidentschap een tekst uit The Cure of Troy (de genezing van Troje), een bewerking van Seamus Heaney van Philoktetes geschreven door de Griekse tragediedichter Sophokles.
History says, Don’t hope
On this side of the grave.
But then, once in a lifetime
The longed-for tidal wave
Of justice can rise up,
And hope and history rhyme.
Geschiedenis zegt: Hoop niet
Aan deze zijde van het graf
Maar dan, eens in ons leven kan
De langverwachte vloedgolf
Van gerechtigheid oprijzen
En hoop met geschiedenis rijmen.
In de Volkskrant van 5 november vroeg ook Marita Mathijsen
Waar zijn de literaire citaten in troonredes, toespraken en persconferenties? Zij zegt:
“Er zijn Nederlandse dichters en prozaschrijvers die eigenlijk altijd wel een regel te bieden hebben die makkelijk uit de context te halen is en toch overeind blijft. De minister die het niet ziet zitten met nieuwe snelheidsbeperkingen en antistikstofmaatregelen kan de onmisbare Elsschot citeren met: ‘Tussen droom en daad/ staan wetten in de weg en praktische bezwaren’ en voor zichzelf dat aangrijpende, zelden geciteerde vervolg prevelen ‘en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren,/ en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat’ “
Ik meen dat Asscher dat wel deed als aanvulling op Segers toen die de wetten en bezwaren opriep. Alleen noemde hij als citaat: Hoe hij naar haar opkeek als een stervend paard. Maar dood gaan deed zij niet al zoog zijn helse mond het merg uit haar gebeente.
En we hebben natuurlijk Thierry Baudet die Heideggers Uil van Minerva tot een gevleugeld woord muntte.
Ton Delemarre
met dank aan Peter Liebregts voor de toestemming zijn vertaling te gebruiken
Politiek en Poëzie
In de Volkskrant 29 oktober jl. wees hoogleraar moderne Engelse literatuur Peter Liebregts er op dat in Nederlandse politieke toespraken bijna nooit iemand ¬gebruik maakt van literaire citaten. In dit opzicht is het verschil met ¬Engelstalige landen groot. Daar worden heel vaak bepaalde regels van dichters aangehaald door politici. Ook in Frankrijk is dat niet ongebruikelijk. Macron citeert uit de klassieke Franse dichters. Toen de toenmalige minister-president van Ierland, Leo Varadkar, in april op Goede Vrijdag een strikte lockdown moest afkondigen, citeerde hij tweemaal de dichter Seamus Heaney (die overigens vaker door Varadkar wordt geciteerd). De status van Seamus Heaney in Ierland blijkt al uit het feit dat zijn sonnet When All the Others Were Away at Mass, in 1987 gepubliceerd ter nagedachtenis van zijn moeder Margaret Kathleen Heaney, in 2015 door de tv-zender RTÉ werd uitgeroepen tot het geliefdste Ierse gedicht van de laatste honderd jaar.
When all the others were away at Mass
I was all hers as we peeled potatoes.
They broke the silence, let fall one by one
Like solder weeping off the soldering iron:
Cold comforts set between us, things to share
Gleaming in a bucket of clean water.
And again let fall. Little pleasant splashes
From each other’s work would bring us to our senses.
So while the parish priest at her bedside
Went hammer and tongs at the prayers for the dying
And some were responding and some crying
I remembered her head bent towards my head,
Her breath in mine, our fluent dipping knives –
Never closer the whole rest of our lives.
uit Seamus Heaney, The Haw Lantern, Faber, 1987, p. 27
Terwijl iedereen weg was naar de Mis,
Was ik met aardappels schillen helemaal van haar.
Ze verbraken de stilte, vielen één na één
Zoals de tranen soldeer van de bout;
Een schrale troost tussen ons in, gedeelde dingen
Glimmend in een emmer schoon water.
En daar viel er weer één. De fijne spatjes
Van elkaars werk brachten ons dan tot bezinning.
Toen de dorpspriester bij haar sterfbed
Voluit ging in zijn gebed voor de stervenden
En sommigen meebaden en anderen huilden
Herinnerde ik me hoe haar hoofd boog naar mijn hoofd,
Haar adem in de mijne, onze vloeiend snijdende messen¬¬¬ –
Nooit meer zo dicht bijeen in ons hele latere leven.
(Vertaling Peter Liebregts in de Volkskrant 29 oktober 2020)
Gefascineerd door dit gedicht las en herlas ik deze tekst en waagde me aan een eigen vertaling die wat vrijer omspringt met de letterlijke betekenis van elk woord.
Weg waren al de anderen naar de Kerk
En zij was er voor mij en ik geheel in haar
We schilden aardappels, die de stilte verbraken
Een voor een vallend: druppels soldeer die wenend van de brander vallen
Kilte ongemakkelijk omving ons, lotgevallen die we deelden
Glinsters en golven in het helder water
Val maar, val maar opnieuw Dat vrolijke gespat
Van ons eendrachtig werk bracht ons bij zinnen.
Zoals ik, toen de dorpspastoor met macht en kracht
Aan haar bed de gebeden van de stervenden uitsprak
-Sommigen baden mee, anderen huilden-
Ik mij herinnerde hoe zij haar hoofd dicht bij mijn hoofd toe bracht
Haar adem mengde in de mijne. Het soepel snijden van de keukenmessen
Nooit naderbij heel onze levenstijd.
Joe Biden reciteerde meermaals tijdens zijn campagne voor het Presidentschap een tekst uit The Cure of Troy (de genezing van Troje), een bewerking van Seamus Heaney van Philoktetes geschreven door de Griekse tragediedichter Sophokles.
History says, Don’t hope
On this side of the grave.
But then, once in a lifetime
The longed-for tidal wave
Of justice can rise up,
And hope and history rhyme.
Geschiedenis zegt: Hoop niet
Aan deze zijde van het graf
Maar dan, eens in ons leven kan
De langverwachte vloedgolf
Van gerechtigheid oprijzen
En hoop met geschiedenis rijmen.
In de Volkskrant van 5 november vroeg ook Marita Mathijsen
Waar zijn de literaire citaten in troonredes, toespraken en persconferenties? Zij zegt:
“Er zijn Nederlandse dichters en prozaschrijvers die eigenlijk altijd wel een regel te bieden hebben die makkelijk uit de context te halen is en toch overeind blijft. De minister die het niet ziet zitten met nieuwe snelheidsbeperkingen en antistikstofmaatregelen kan de onmisbare Elsschot citeren met: ‘Tussen droom en daad/ staan wetten in de weg en praktische bezwaren’ en voor zichzelf dat aangrijpende, zelden geciteerde vervolg prevelen ‘en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren,/ en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat’ “
Ik meen dat Asscher dat wel deed als aanvulling op Segers toen die de wetten en bezwaren opriep. Alleen noemde hij als citaat: Hoe hij naar haar opkeek als een stervend paard. Maar dood gaan deed zij niet al zoog zijn helse mond het merg uit haar gebeente.
En we hebben natuurlijk Thierry Baudet die Heideggers Uil van Minerva tot een gevleugeld woord muntte.
Ton Delemarre
met dank aan Peter Liebregts voor de toestemming zijn vertaling te gebruiken
Politiek en Poëzie
In de Volkskrant 29 oktober jl. wees hoogleraar moderne Engelse literatuur Peter Liebregts er op dat in Nederlandse politieke toespraken bijna nooit iemand ¬gebruik maakt van literaire citaten. In dit opzicht is het verschil met ¬Engelstalige landen groot. Daar worden heel vaak bepaalde regels van dichters aangehaald door politici. Ook in Frankrijk is dat niet ongebruikelijk. Macron citeert uit de klassieke Franse dichters. Toen de toenmalige minister-president van Ierland, Leo Varadkar, in april op Goede Vrijdag een strikte lockdown moest afkondigen, citeerde hij tweemaal de dichter Seamus Heaney (die overigens vaker door Varadkar wordt geciteerd). De status van Seamus Heaney in Ierland blijkt al uit het feit dat zijn sonnet When All the Others Were Away at Mass, in 1987 gepubliceerd ter nagedachtenis van zijn moeder Margaret Kathleen Heaney, in 2015 door de tv-zender RTÉ werd uitgeroepen tot het geliefdste Ierse gedicht van de laatste honderd jaar.
When all the others were away at Mass
I was all hers as we peeled potatoes.
They broke the silence, let fall one by one
Like solder weeping off the soldering iron:
Cold comforts set between us, things to share
Gleaming in a bucket of clean water.
And again let fall. Little pleasant splashes
From each other’s work would bring us to our senses.
So while the parish priest at her bedside
Went hammer and tongs at the prayers for the dying
And some were responding and some crying
I remembered her head bent towards my head,
Her breath in mine, our fluent dipping knives –
Never closer the whole rest of our lives.
uit Seamus Heaney, The Haw Lantern, Faber, 1987, p. 27
Terwijl iedereen weg was naar de Mis,
Was ik met aardappels schillen helemaal van haar.
Ze verbraken de stilte, vielen één na één
Zoals de tranen soldeer van de bout;
Een schrale troost tussen ons in, gedeelde dingen
Glimmend in een emmer schoon water.
En daar viel er weer één. De fijne spatjes
Van elkaars werk brachten ons dan tot bezinning.
Toen de dorpspriester bij haar sterfbed
Voluit ging in zijn gebed voor de stervenden
En sommigen meebaden en anderen huilden
Herinnerde ik me hoe haar hoofd boog naar mijn hoofd,
Haar adem in de mijne, onze vloeiend snijdende messen¬¬¬ –
Nooit meer zo dicht bijeen in ons hele latere leven.
(Vertaling Peter Liebregts in de Volkskrant 29 oktober 2020)
Gefascineerd door dit gedicht las en herlas ik deze tekst en waagde me aan een eigen vertaling die wat vrijer omspringt met de letterlijke betekenis van elk woord.
Weg waren al de anderen naar de Kerk
En zij was er voor mij en ik geheel in haar
We schilden aardappels, die de stilte verbraken
Een voor een vallend: druppels soldeer die wenend van de brander vallen
Kilte ongemakkelijk omving ons, lotgevallen die we deelden
Glinsters en golven in het helder water
Val maar, val maar opnieuw Dat vrolijke gespat
Van ons eendrachtig werk bracht ons bij zinnen.
Zoals ik, toen de dorpspastoor met macht en kracht
Aan haar bed de gebeden van de stervenden uitsprak
-Sommigen baden mee, anderen huilden-
Ik mij herinnerde hoe zij haar hoofd dicht bij mijn hoofd toe bracht
Haar adem mengde in de mijne. Het soepel snijden van de keukenmessen
Nooit naderbij heel onze levenstijd.
Joe Biden reciteerde meermaals tijdens zijn campagne voor het Presidentschap een tekst uit The Cure of Troy (de genezing van Troje), een bewerking van Seamus Heaney van Philoktetes geschreven door de Griekse tragediedichter Sophokles.
History says, Don’t hope
On this side of the grave.
But then, once in a lifetime
The longed-for tidal wave
Of justice can rise up,
And hope and history rhyme.
Geschiedenis zegt: Hoop niet
Aan deze zijde van het graf
Maar dan, eens in ons leven kan
De langverwachte vloedgolf
Van gerechtigheid oprijzen
En hoop met geschiedenis rijmen.
In de Volkskrant van 5 november vroeg ook Marita Mathijsen
Waar zijn de literaire citaten in troonredes, toespraken en persconferenties? Zij zegt:
“Er zijn Nederlandse dichters en prozaschrijvers die eigenlijk altijd wel een regel te bieden hebben die makkelijk uit de context te halen is en toch overeind blijft. De minister die het niet ziet zitten met nieuwe snelheidsbeperkingen en antistikstofmaatregelen kan de onmisbare Elsschot citeren met: ‘Tussen droom en daad/ staan wetten in de weg en praktische bezwaren’ en voor zichzelf dat aangrijpende, zelden geciteerde vervolg prevelen ‘en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren,/ en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat’ “
Ik meen dat Asscher dat wel deed als aanvulling op Segers toen die de wetten en bezwaren opriep. Alleen noemde hij als citaat: Hoe hij naar haar opkeek als een stervend paard. Maar dood gaan deed zij niet al zoog zijn helse mond het merg uit haar gebeente.
En we hebben natuurlijk Thierry Baudet die Heideggers Uil van Minerva tot een gevleugeld woord muntte.
Ton Delemarre
met dank aan Peter Liebregts voor de toestemming zijn vertaling te gebruiken
Politiek en Poëzie
In de Volkskrant 29 oktober jl. wees hoogleraar moderne Engelse literatuur Peter Liebregts er op dat in Nederlandse politieke toespraken bijna nooit iemand ¬gebruik maakt van literaire citaten. In dit opzicht is het verschil met ¬Engelstalige landen groot. Daar worden heel vaak bepaalde regels van dichters aangehaald door politici. Ook in Frankrijk is dat niet ongebruikelijk. Macron citeert uit de klassieke Franse dichters. Toen de toenmalige minister-president van Ierland, Leo Varadkar, in april op Goede Vrijdag een strikte lockdown moest afkondigen, citeerde hij tweemaal de dichter Seamus Heaney (die overigens vaker door Varadkar wordt geciteerd). De status van Seamus Heaney in Ierland blijkt al uit het feit dat zijn sonnet When All the Others Were Away at Mass, in 1987 gepubliceerd ter nagedachtenis van zijn moeder Margaret Kathleen Heaney, in 2015 door de tv-zender RTÉ werd uitgeroepen tot het geliefdste Ierse gedicht van de laatste honderd jaar.
When all the others were away at Mass
I was all hers as we peeled potatoes.
They broke the silence, let fall one by one
Like solder weeping off the soldering iron:
Cold comforts set between us, things to share
Gleaming in a bucket of clean water.
And again let fall. Little pleasant splashes
From each other’s work would bring us to our senses.
So while the parish priest at her bedside
Went hammer and tongs at the prayers for the dying
And some were responding and some crying
I remembered her head bent towards my head,
Her breath in mine, our fluent dipping knives –
Never closer the whole rest of our lives.
uit Seamus Heaney, The Haw Lantern, Faber, 1987, p. 27
Terwijl iedereen weg was naar de Mis,
Was ik met aardappels schillen helemaal van haar.
Ze verbraken de stilte, vielen één na één
Zoals de tranen soldeer van de bout;
Een schrale troost tussen ons in, gedeelde dingen
Glimmend in een emmer schoon water.
En daar viel er weer één. De fijne spatjes
Van elkaars werk brachten ons dan tot bezinning.
Toen de dorpspriester bij haar sterfbed
Voluit ging in zijn gebed voor de stervenden
En sommigen meebaden en anderen huilden
Herinnerde ik me hoe haar hoofd boog naar mijn hoofd,
Haar adem in de mijne, onze vloeiend snijdende messen¬¬¬ –
Nooit meer zo dicht bijeen in ons hele latere leven.
(Vertaling Peter Liebregts in de Volkskrant 29 oktober 2020)
Gefascineerd door dit gedicht las en herlas ik deze tekst en waagde me aan een eigen vertaling die wat vrijer omspringt met de letterlijke betekenis van elk woord.
Weg waren al de anderen naar de Kerk
En zij was er voor mij en ik geheel in haar
We schilden aardappels, die de stilte verbraken
Een voor een vallend: druppels soldeer die wenend van de brander vallen
Kilte ongemakkelijk omving ons, lotgevallen die we deelden
Glinsters en golven in het helder water
Val maar, val maar opnieuw Dat vrolijke gespat
Van ons eendrachtig werk bracht ons bij zinnen.
Zoals ik, toen de dorpspastoor met macht en kracht
Aan haar bed de gebeden van de stervenden uitsprak
-Sommigen baden mee, anderen huilden-
Ik mij herinnerde hoe zij haar hoofd dicht bij mijn hoofd toe bracht
Haar adem mengde in de mijne. Het soepel snijden van de keukenmessen
Nooit naderbij heel onze levenstijd.
Joe Biden reciteerde meermaals tijdens zijn campagne voor het Presidentschap een tekst uit The Cure of Troy (de genezing van Troje), een bewerking van Seamus Heaney van Philoktetes geschreven door de Griekse tragediedichter Sophokles.
History says, Don’t hope
On this side of the grave.
But then, once in a lifetime
The longed-for tidal wave
Of justice can rise up,
And hope and history rhyme.
Geschiedenis zegt: Hoop niet
Aan deze zijde van het graf
Maar dan, eens in ons leven kan
De langverwachte vloedgolf
Van gerechtigheid oprijzen
En hoop met geschiedenis rijmen.
In de Volkskrant van 5 november vroeg ook Marita Mathijsen
Waar zijn de literaire citaten in troonredes, toespraken en persconferenties? Zij zegt:
“Er zijn Nederlandse dichters en prozaschrijvers die eigenlijk altijd wel een regel te bieden hebben die makkelijk uit de context te halen is en toch overeind blijft. De minister die het niet ziet zitten met nieuwe snelheidsbeperkingen en antistikstofmaatregelen kan de onmisbare Elsschot citeren met: ‘Tussen droom en daad/ staan wetten in de weg en praktische bezwaren’ en voor zichzelf dat aangrijpende, zelden geciteerde vervolg prevelen ‘en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren,/ en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat’ “
Ik meen dat Asscher dat wel deed als aanvulling op Segers toen die de wetten en bezwaren opriep. Alleen noemde hij als citaat: Hoe hij naar haar opkeek als een stervend paard. Maar dood gaan deed zij niet al zoog zijn helse mond het merg uit haar gebeente.
En we hebben natuurlijk Thierry Baudet die Heideggers Uil van Minerva tot een gevleugeld woord muntte.
Ton Delemarre
met dank aan Peter Liebregts voor de toestemming zijn vertaling te gebruiken
