Het is toch boeiend om te zien, die Hollandse schuchterheid in combinatie met die swingende Afrikaanse klanken. Ik parafraseer Arjan de Zeeuw, directeur Kennis & Advies van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed waar ik toevallig naast was beland in de Augustijnenkerk waar op uitnodiging van het kennis- en documentatiecentrum Augustijnenhof (en/of Stichting Illustre Dordracum) Mpho Tutu van Furth, dochter van Desmond tutu, zou spreken over het slavernijverleden een vooral ook over het verzoeningsproces in Zuid Afrika. Â
Het is 26 mei 2023, de geboortedag van Arij Boogerman en de kerk is goed gevuld voor de eerste ‘Arij Boogerman-lezing’. Arij Boogerman, de drijvende kracht achter die 201 struikelstenen (stolpersteinen) die Dordrecht inmiddels kent, een aimabel mens die ik een aantal malen mocht interviewen voor Via Cultura. Zijn weduwe houdt een korte toespraak over de totstandkoming van het initiatief voor de jaarlijkse Arij Boogerman-lezing. Ze haalt daarbij een oude Joodse wijsheid aan: ‘Ook al ben je overleden; je bent pas echt dood als jouw naam is vergeten en nooit meer wordt genoemd’. De lezing, maar vooral het bevlogen werk van Boogerman zelf draagt eraan bij dat zijn naam nog regelmatig op iemands lippen zal liggen.
Mevrouw Mpho Tutu-van Furth sprak haar gehoor toe in het Engels. De organisatie was zo attent geweest een programmaboekje te laten drukken, waarin de Engelse tekst en de Nederlandse vertaling stonden afgedrukt. Haar lezing verdient het sowieso nog eens rustig gelezen te worden.Â
Zij ging in op de rol van haar vader in de Zuidafrikaanse Waarheids- en Verzoeningscommissie. Zij haalde zijn boek ‘No future without forgiveness’. Het feit dat Zuid Afrika geen bloedbad heeft meegemaakt of een massale exodus van blanke Zuid-Afrikanen die hebben geprofiteerd van de Apartheid, werd beschouwd als een overwinning en verdiende de welverdiende bewondering van de internationale gemeenschap. Ik droomde even weg. Hoe mooi zou het zijn als in het zich decennia lang voortslepende conflict tussen de Israeli’s en de Palestijnen beide volken erin zouden slagen de wederzijdse haat niet langer van generatie op generatie door te geven, maar aan een toekomst met twee buurlanden zonder onderling geweld zouden kunnen bouwen gebaseerd op ‘forgiveness’.
Desmond Tutu schreef met zijn dochter ook het boek ‘The book of forgiving’, waarin zij het complexe proces van vergeving en genezing hebben beschreven. Het is als het ware een handleiding om grote tegenstellingen, onderling wantrouwen en grote haat te kunnen overwinnen. Zo’n proces zit boordevol verhalen. Wat gebeurt is, schuif je niet onder de mat. Je deelt de pijn, het verdriet en je zorgt dat je elkaar, ondanks de grote tegenstellingen, ziet en erkent in dat verdriet. Â
De muzikale omlijsting was zoals gezegd van een koor dat prachtige Afrikaanse liederen zong. Zoals ik soms wat besmuikt kan kijken naar houterige Nederlanders die de Weense wals hebben ingeruild voor de Salsa, blijft het lastig de opzwepende Afrikaanse zang te horen klinken uit kelen met doorgaans een ander repertoire. Het neemt niet weg dat ik heb genoten van de liederen en het enthousiasme van het koor. Dat kwam niet in de laatste plaats door de ontwapenende Angolese dirigent, die zelf waanzinnig lekker zong en met enthousiasme en passie het koor tot een mooie prestatie opzweepte.Â
Op 26 mei 2024 is de tweede Arij boorgerman-lezing. Ik kan haast niet wachten. Deze geboorte van een traditie is immers veelbelovend.Â
