LIBERTÉ! ARY SCHEFFER & DE FRANSE ROMANTIEK is de titel van de tentoonstelling waarmee het Dordrechts Museum groots uitpakt. Nooit eerder was er een groepstentoonstelling in Nederland over de Franse Romantiek. ‘Onze’ in Dordrecht geboren Ary Scheffer neemt er een centrale plaats in tussen vele grote namen, waaronder Eugène Delacroix, Jean-Auguste-Dominique Ingres, Paul Delaroche, Théodore Géricault, Horace Vernet en Théodore Rousseau.

Zoals Quirine van der Meer Mohr, conservator 19e eeuw van het Dordrechts Museum, in de inleiding van de indrukwekkende catalogus (een must voor de ware kunstliefhebber) schrijft, verschillen de meningen over het begrip Romantiek. Die kan misschien nog het beste gezien worden als een periode van allerlei nieuwe ontwikkelingen in de beeldende en andere kunsten die nogal van elkaar verschillen. Zo grijpt men in de architectuur in Nederland in deze periode vaak terug op het neo-classicisme, voorbeelden daarvan zijn de gevels van het Dordtse stadhuis en de rechtbank aan het Steegoversloot, terwijl in Engeland eerder de neo-gotiek populair werd. Het is in ieder geval een periode van politieke woelingen, revoluties en opstanden. In de schilderkunst zou je kunnen spreken van een ‘opstand’ tegen de geldende normen zoals die vooral werden uitgedragen door de Franse Académie des Beaux-Arts en de Salon van Parijs.

Het weergeven van emoties, het uiten van kritiek op politieke en maatschappelijke ontwikkelingen, het teruggrijpen op diverse perioden uit het verleden, het speelt allemaal een rol in de Romantiek. Ook worden ontwikkelingen zichtbaar die hebben geleid tot nieuwe, belangrijke stromingen in de 19e eeuwse schilderkunst, zoals in het werk van Rousseau, een voorloper van de School van Barbizon en het tedere Heuvelachtig landschap in de omgeving van Parijs, dat Scheffer in 1825 schilderde.

De veelzijdigheid van de Romantiek vindt men volop terug in het Dordrechts Museum en die veelzijdigheid geldt ook voor de vele werken van Scheffer die er te bewonderen zijn. Ik vond het verrassend om met de verschillende ‘gezichten’ van Scheffer kennis te maken. Zijn religieus geïnspireerde schilderijen, hoe knap ook, boeiden mij wat minder, maar zijn werk is het fascinerendst en op zijn sterkst als hij zich laat inspireren door literatuur, muziek of eigentijdse gebeurtenissen, zoals De vrouwen van Souli (1827-28), De Marseillaise (1825-26) of Scene uit de julidagen (1831). Het hoogtepunt uit zijn werk is voor mij het grote doek De Giaour (1832). Scheffer toont zich een knap portrettist, al vind ik sommige van zijn portretten in opdracht weleens wat te glad geschilderd, maar dit werk straalt een ongekende kracht uit en toont onontkoombaar de grootheid van Ary Scheffer.

Er is veel, heel veel te zien op deze tentoonstelling. Te veel voor een enkel bezoek. Men zal mij zeker nog een aantal malen terugzien in het Dordrechts Museum. De tentoonstelling duurt nog tot 23 maart 2025. Houd de website van het museum in de gaten, want men organiseert in november, januari en februari ook een drietal ‘Salons’ rond het thema Romantiek.

Foto: Ary Scheffer, De Giaour (Musée d’Art de la ville de Luxembourg)