In de kop van rouwadvertentie in Dordt Centraal voor Meint Minkes staat dit Duitse gedicht van Hans Sahl.

Ich gehe langsam aus der Welt heraus
In eine Landschaft jenseits all Ferne
und was ich war und bin und was ich bleibe
geht mit mir ohne Ungeduld und Eile
in ein bisher noch nicht betretenes Land

Ich gehe langsam aus der Zeit heraus
in eine Zukunft jenseits aller Sterne und
was ich war und bin und immer bleiben werde
geht mit mir ohne Ungeduld und Eile
als war ich nie gewesen oder kaum

Een mooi gedicht, dacht ik en zette me aan het vertalen op de rand van de krant
Ik wandel langzaam deze wereld uit
betreed een landschap voorbij alle verten
en wat ik was en ben en ook zal blijven
gaat met mij zonder haast of ijlen
naar een ongekend nog maagdelijk land

Ik wandel langzaam uit de tijd vandaan
betreed een toekomst voorbij alle sterren
en wat ik was en ben en ook zal blijven
gaat met mij zonder haast of ijlen
als had ik niet of nauwelijks bestaan

Adembenemend. Eindelijk een echt gedicht en geen rijmelarij in de rouwannonce. In Volkskrant of NRC tref je wel eens Gerrit Achterberg of Marie Vasalis en Trouw grossiert in bijbelteksten.
Mijn nieuwsgierigheid was gewekt: wie was die Hans Sahl ? Ja Google helpt ons. Zijn gedicht vind je onder Deutsche Lyrik en ook zijn levensloop is op internet te vinden. En zijn sprekende kop (zie foto). Hij blijkt een joodse schrijver te zijn die de Nazitijd wist te overleven. Naar Amerika vertrok maar toch weer terugkeerde naar Duitsland.

Hans Sahl werd geboren op 20 mei 1902 in Dresden. Hij kwam uit een joodse koopmansfamilie uit de hogere klasse. Hij voltooide zijn studies in kunst- en literaire geschiedenis, archeologie en filosofie met een doctoraat op de oude Duitse schilderkunst in 1924. Hij werd al snel bekend door zijn artikelen op de hoofdpagina’s van verschillende Berlijnse kranten, en vooral zijn filmrecensies trokken de aandacht. Nadat de nationaal-socialisten in 1933 aan de macht kwamen, emigreerde Sahl via Praag en Zürich, waar hij Schreef teksten voor het cabaret “Die Pfeffermühle”, naar Parijs. In Parijs richtte hij de anti-stalinistische schrijversvereniging Bund Freie Presse und Literatur op met een twintigtal auteurs. Hiermee ging hij in dubbele ballingschap – geïsoleerd van zijn voormalige socialistische vrienden. In 1939 werd hij, net als veel andere Duitse kunstenaars en intellectuelen, naar verschillende Franse interneringskampen gestuurd als “étranger indesirable” (ongewenste buitenlander). In 1940 kon hij naar Marseille vluchten. Daar hielp hij politiek vervolgde mensen te redden tot 1941, toen hij zelf via Portugal naar de VS wist te ontsnappen.
Het grootste deel van zijn literaire werk ontstond in ballingschap in New York; Ook zijn vertalingen van de werken van Amerikaanse schrijvers als Maxwell Anderson, Arthur Miller, Thornton Wilder en Tennessee Williams waren van belang.

In 1953 keerde hij terug naar Duitsland. Reeds in ballingschap en daarna tot 1958 in de Bondsrepubliek werkte hij als cultureel correspondent voor onder meer de “Neue Zürcher Zeitung”, “Die Welt” en de “Süddeutsche Zeitung”. Daarna woonde hij opnieuw in de Verenigde Staten voordat hij uiteindelijk met zijn vrouw in 1989 naar Duitsland verhuisde. In 1982 ontving hij het Grootkruis van verdiensten voor de Bondsrepubliek en in 1991 de Goethe medaille. Na neo-nazi-aanslagen in 1992 nam hij deel aan “poëzievoordrachten in asielzoekershuizen”. Hans Sahl stierf op 27 april 1993 in Tübingen.

Hij schreef vele dichtbundels, essays en brieven. Maar ook een bundel met citaten die ook wel voor Nederland van toepassing zijn:

Overleven is een beroep dat je net als ieder ander vak moet leren
Een goede emigrant is een dode emigrant
Ongelijk hebben wordt in Duitsland als een doodzonde beschouwd in plaats van een mogelijke weg om tot nieuwe inzichten te komen
Zijn Memoires van een Moralist zijn in het Nederlands uitgegeven door LJ Veen